Informatiefiche Verwerken van walnoten en hazelnoten: welke methoden en machines?

In deze kennisfiche wordt ingezoomd op de methodes en machines die beschikbaar zijn voor het verwerken van noten, met andere woorden: alle mogelijke stappen na de oogst van de noten en voorafgaand aan de verkoop van een verwerkt eindproduct. In die zin bouwt deze fiche verder op de kennisfiche: “Oogst van noten: welke methoden en machines?”, waarin de verschillende methoden rond het oogsten van walnoten en hazelnoten uitvoerig beschreven worden.

Globaal worden volgende stappen van verwerking doorlopen:

Bij iedere stap worden een aantal voorbeelden van mogelijke machines gegeven die hiervoor gebruikt kunnen worden. Om dit zo compleet mogelijk te maken, wordt waar mogelijk een prijsindicatie gegeven in de overzichtstabel achteraan (prijzen geldig februari – maart 2022). Dit betekent uiteraard niet dat er geen gelijkaardige toestellen bij andere machinebouwers verkrijgbaar zijn; het gaat louter om indicaties. Een volledig overzicht van alle vermelde toestellen, inclusief de prijzen, is achteraan deze fiche te vinden.

Daarnaast is het belangrijk op te merken dat niet voor elke situatie alle stappen doorlopen hoeven te worden. Soms worden de noten enkel geoogst en dan meteen verkocht, of worden slechts een beperkt aantal stappen uitgevoerd zoals het wassen en sorteren. Globaal kan gesteld worden dat een ruwer product een lagere verkoopsprijs zal opleveren, maar ook heel wat machine- en arbeidskosten zal besparen. Er moet dus naar de eigen persoonlijke situatie gekeken worden en per situatie geëvalueerd worden of het aankopen van machines de moeite waard is. Zo hangt het, net zoals bij de verschillende oogstmachines, van het areaal of de totale productiehoeveelheid af of een eventuele aankoop rendabel is. Verder kan het zijn dat sommige stappen overgeslagen kunnen worden of niet in deze volgorde doorlopen moeten worden. Zo zijn er voorbeelden van toestellen die het wassen combineren met het kalibreren of het scheiden van de schalen met het sorteren van de kernen. Het verpakken van de noten na het verwerken wordt hier niet besproken. Dit omdat er een te grote verscheidenheid is aan mogelijke verpakkingen, afhankelijk van de afzetmarkt.

De aankoop van toestellen hangt ook af van de huidige bedrijfssituatie. Bedrijven die op heden al ervaring hebben met de fruitteelt kunnen sommige machines hergebruiken zonder nieuwe toestellen aan te kopen. Indien slechts een kleine oppervlakte aangeplant werd, hoeven doorgaans geen grote toestellen aangekocht worden. Ook houdt deze kennisfiche geen rekening met de ‘volledigheid’ van de ganse lijn, zoals bijvoorbeeld het gebruiken van kieptoestellen tussen de verschillende toestellen. Daarom blijft het belangrijk om steeds bij collega producenten en machineconstructeurs of -verkopers te informeren alvorens een aankoop te doen.

1. Oogsten

Het luik “oogst van noten” wordt uitvoerig besproken in deze aparte kennisfiche.

2. Wassen

2.1. Voorreinigen

Afhankelijk van de toestand van de boomgaard en de methode van oogsten, is het aan te raden om de noten eerst te voorreinigen. Dit houdt in dat alle onzuiverheden zoals kleine takjes, steentjes of lege noten verwijderd worden. Deze stap is niet noodzakelijk maar wordt wel aangeraden om te vermijden dat deze onzuiverheden de noten of machines kunnen beschadigen of opslagcapaciteit innemen. Ook al zijn deze toestellen in een Belgische (en Nederlandse) context vaak minder noodzakelijk aangezien de boomgaarden doorgaans jonger zijn en er dus minder onzuiverheden op de grond liggen, toch worden een aantal machines hieronder besproken voor de volledigheid. Ook zijn er verschillende toestellen beschikbaar (zie verder) waarbij geen voorreiniging nodig is.

Er zijn twee toestellen van de firma Chianchia: ‘prepulitore per nocciole’² en ‘prepulitore grande con ventula’³ die met behulp van een blazer onzuiverheden, lege kernen en kleine takken wegblazen. De twee toestellen zijn bruikbaar voor verschillende nootsoorten zoals walnoot, hazelnoot en tamme kastanje. Gelijkaardige toestellen zijn ook te verkrijgen bij AMB Rousset zoals de ‘Empty shell remover blower 1500’⁴ en de ‘Empty shell remover blower 3100’⁵ met respectievelijk capaciteiten van 1500 kg/u en 3000 kg/u.

Specifiek voor het verwijderen van takken heeft AMB Rousset de ‘SB2: Sticks separator’⁶ ontworpen. Deze sorteert met behulp van lamellen de noten van andere onzuiverheden groter dan 150 mm. Daarnaast is er specifiek voor het uitsorteren van stenen de ‘BAP: Nut float tank - stone separator’⁷, ook van AMB Rousset. Deze werkt met een constante waterstroom om zo de stenen en modder te verwijderen van de noten. Dit toestel kan zowel voor als na de wasinstallatie geplaatst worden.

2.2. Wassen

Het wassen van de noten is een noodzakelijke stap. Dit omdat afhankelijk van de oogstfrequentie, de noten meestal gedurende een bepaalde periode op de grond liggen. Om te vermijden dat er onzuiverheden, die schimmelziekten of slechte aroma’s kunnen afgeven, rond de noten blijft hangen moeten de noten zo snel mogelijk gewassen worden. In het geval van walnoten geoogst met de groene bolster moet tijdens deze stap ook de bolster verwijderd worden. Daarom wordt dit luik opgesplitst in twee verschillende delen, waarbij de ene methode meer focust op noten zonder groene bolster en de andere specifiek op walnoten met groene bolster.

A) Wassen zonder schillen

Dit kan eenvoudig door met een hogedrukreiniger de noten in een metalen korf of bak met openingen af te spuiten. Een voorbeeld van zo’n metalen bak is de ‘wash crate’⁸ te verkrijgen bij Feucht Obsttechnik. Deze methode vereist dus een beperkte investeringskost en de noten worden degelijk gereinigd. Uiteraard is dit niet haalbaar voor grote hoeveelheden noten.

Indien voorgaande methode te beperkt of te tijdrovend is, zijn er verschillende wasmachines beschikbaar. Als eerste is er de ‘washing and calibration machine’⁹ van Feucht Obsttechnik die mits het aanpassen van de wisselstukken ook gebruikt kan worden om de noten te kalibreren, waarover verder meer. Met dit toestel kunnen ongeveer 20 kg noten per 10 minuten (of 100 à 120 kg/u) gewassen worden. Op alle producten van Feucht Obsttechnik is één jaar garantie.

Daarnaast heeft AMB Rousset ook een groter toestel, de ‘Washer - L20’¹⁰, ontwikkeld voor het wassen van noten. Dit toestel is beschikbaar in vijf groottes met elk specifieke afmetingen en werksnelheden, welke weergegeven zijn in tabel 1. Het waterverbruik varieert, afhankelijk van de grootte, van 1 tot 4 m³ per uur. Naast het reinigen van walnoten kan dit toestel ook gebruikt worden voor het reinigen van aardappelen, hazelnoten, steenvruchten, … Dit toestel is zeer robuust waardoor er geen voorreiniging vereist is.

Tabel 1. Details 'Washer - L20' (AMB-rousset.com).

B) Wassen met ontbolsteren

Indien de walnoten geoogst werden met de groene bolster, moet deze verwijderd worden vooraleer verder te gaan met de volgende stappen. Het verwijderen kan op twee verschillende manieren. Als eerste type zijn er de toestellen die op een continue wijze werken. Dit zijn trommels die horizontaal staan waarbij er een in- en uitgang is. Voorbeelden hiervan zijn de “Washer huller LD1”, “Washer huller L28” en “Washer huller L38”, allen van AMB Rousset. Deze worden weergegeven in tabel 2. Ook voor deze meer robuuste toestellen is geen voorreiniging vereist. De laatste twee toestellen hebben een extra optie om het water te recycleren.

Naam	Afmetingen	Werksnelheid	Foto
Washer huller LD1	4.0x1.5x2.0 m	Schillen: 3.0 ton/u (verse walnoot) Wassen: 5.0 ton/u (verse walnoot)
Washer huller L28	2.7x1.1x1.6 m	Schillen: 0.3 tot 0.6 ton/u (verse walnoot) Wassen: 2.6 ton/u (verse walnoot)
Washer huller L38	3.8x1.1x1.6 m	Schillen: 0.5 tot 0.7 ton/u (verse walnoot) Wassen: 4 ton/u (verse walnoot)

Tabel 2. Continue was- en schilmachines (AMB-rousset.com).

Naast de toestellen van AMB Rousset zijn ook gelijkaardige machines beschikbaar van o.a. food-machines.org, weergegeven in tabel 3.

Naam	Afmetingen	Werksnelheid	Foto
AZS-HT1: Green walnut peeling and cleaning machine	1.1x0.5x0.8 m	0.8 ton/u
AZS-HT2: Green walnut peeling and cleaning machine	1.3x0.6x0.8 m	1.5 ton/u
AZS-HT3: Green walnut peeling and cleaning machine	2.0x0.8x0.8 m	2.0 ton/u
AZS-HT4: Green walnut peeling and cleaning machine	2.0x0.8x0.8 m	4.0 ton/u

Tabel 3. Continue was- en schilmachines (food-machines.org).

Ook het bedrijf nuttechnology.com heeft een gelijkaardig toestel ontwikkeld: De ‘brush washing machine for walnut, vegetables and other fruit’¹¹. Het toestel heeft een laadcapaciteit van 100 l (dimensies: 2.1x0.9x0.8 m) en kan tot 500 kg noten per uur verwerken. Verder heeft dit toestel als voordeel dat het ook voor heel wat andere producten zoals bijvoorbeeld appelen gebruikt kan worden.

Als tweede type zijn er discontinue trommels waarbij er geen aparte in- en output is; er wordt een hoeveelheid noten in de trommel gestopt en gewacht tot deze allemaal gewassen en geschild zijn vooraleer de volgende batch erin te plaatsen. Dit is een ietwat arbeidsintensievere methode, maar de meeste toestellen zijn ook goedkoper in vergelijking met de continue toestellen. Ook zijn de meeste van deze toestellen makkelijk te verplaatsen en dus desgewenst ook in het veld te gebruiken.

Als eerste zijn er de twee toestellen ‘Smallanoci’ van machinebouwer Chianchia welke beide een laadvolume van 150 l hebben en zo tot 500 kg/u kunnen verwerken. De ‘Smallanoci a cardano’¹² wordt aangesloten op een tractor, wat als voordeel heeft dat deze op het veld te gebruiken is. De ‘Smallanocci elettrica’¹³ werkt elektrisch en is dus meer geschikt om in de loods op het bedrijf zelf te gebruiken.

De ‘Green shell remover + washing’¹⁴ van AMB Rousset met een laadvolume van 150 l heeft twee varianten. Als eerste is er de ‘hulling with nails’ met een operationele cyclus van vijf minuten, waarmee een werksnelheid tot 900 kg/u (groene verse noten) bereikt kan worden. De tweede variant ‘hulling with 4 hulling plates’ heeft een operationele cyclus van 15 minuten en dus ook een lagere maximale werksnelheid van 300 kg/u (groene verse noten). Het waterverbruik ligt tussen de 1 en 6 m3 per uur.

Ook het bedrijf nuttechnology.com heeft twee gelijkaardig toestellen: ‘green walnut peeling and cleaning machine’^15,16 met een laadvolume van 60 l en 170 l. De werksnelheden zijn resp. 100 kg/u en 300 kg/u. Het derde toestel van nuttechnology.com is uitgebreider en heeft ook een sorteertafel (‘green walnut peeling and cleaning machine’¹⁷). Het laadvolume van 180 l en de werksnelheid tot 700 kg/u zijn ook verder uitgebreid.

Daarnaast zijn er heel wat toestellen van Kadioglu (te vinden via www.nutmec.com). Deze zijn weergegeven in tabel 4. Op alle toestellen is twee jaar garantie, met uitzondering van het toestel ‘180 tractor mounted walnut huller machine’ waarop vier jaar garantie is. Dit toestel is als enige aan te sluiten op een tractor, en dus te gebruiken op het veld. Verder zijn sommige toestellen in twee varianten beschikbaar, de D-variant heeft een extra snelheidscontrole en is daarom ook duurder. De laatste twee toestellen van de lijst (“Magnum 2-2 meter, double drum with brush, horizontal walnut hulling machine” en “Magnum 3-3 meter double drum with brush, horizontal walnut hulling machine”) zijn geschikt voor professioneel gebruik.

Naam Afmetingen Werksnelheid Foto Walnut Huller CKS8 Niet beschikbaar. Volledig gesloten: 50-70 kg per 9 minuten Deels open: 50-70kg per 5 minuten. Walnut huller with walnut selection table CKS130(D) Niet beschikbaar. Volledig gesloten: 90-120 kg per 10 minuten Deels open: 90-120 kg per 5 minuten 400-500 kg/u D: 450-700 kg/u Walnut huller CKS90(D) 0.7x0.8x0.9 m 250-350 kg/u D : 300-450 kg/u Walnut huller with selection table CKS90161D Niet beschikbaar. 700-1000 kg/u Compact walnut huller with selection table 180ED 2.2x1.0x1.1 m 900 kg/u 180 Tractor mounted walnut huller machine with selection table 2x2.3x1.1 m 90-110 kg per 5-6 minuten 800-950 kg/u Magnum 2-2 meter double drum with brush, horizontal walnut hulling machine 2.2x1.2x2.1 m 8 tot 16 ton/u Magnum 3-3 meter double drum with brush, horizontal walnut hulling machine 3.2x1.4x2.1 m 8 tot 16 ton/u

Tabel 4. Discontinue was- en schilmachines van Kadioglu (nutmec.com).

Naast deze machines zijn er heel wat telers die een eigen wasinstallatie gemaakt hebben. Deze werken zeker even goed, maar vereisen uiteraard enige handigheid om te maken.

3. Drogen

Na het wassen is het belangrijk dat de noten zo snel mogelijk gedroogd worden. Dit om ranzigheid te voorkomen. Het drogen kan op een natuurlijke manier gebeuren in het geschikte klimaat. Het klimaat in België (en Nederland) is echter te wisselvallig om de noten voldoende snel te drogen op een natuurlijke manier. Daarom is het meer aan te raden een kunstmatige droger te gebruiken.

Verder moet opgepast worden dat de temperatuurverschillen bij het drogen niet te extreem zijn. Bijvoorbeeld als de noten na een koude nacht geoogst werden, is er een risico dat de schalen gaan splitsen als de noten meteen in een omgeving van 30°C gebracht worden. Daarom worden de walnoten meestal tot 3 à 4 °C warmer dan de omgevingstemperatuur gedroogd. Een algemene richtlijn voor het drogen van walnoten en hazelnoten is om te drogen tot een vochtigheidsgraad tussen de 5 en 12%. Sommige individuele landen leggen strengere normen op. Zo is in Turkije bijvoorbeeld de maximale toegelaten vochtigheidsgraad voor hazelnoten 5%. Dit om een langere bewaartijd te bekomen en ranzigheid tegen te gaan. Verder is het aangeraden om een hygrometer te gebruiken om de vochtigheidsgraad doorheen het drogen te kunnen monitoren.

Vooraleer de verschillende droogtoestellen te bespreken, is het hier opnieuw belangrijk te vermelden dat er zeker ook zelf toestellen gemaakt kunnen worden.

Algemeen zijn de droogtoestellen in te delen in twee groepen. De eerste groep maakt gebruik van één of meerdere etages waarbij de verse noten bovenaan ingeladen worden en de droge noten langs onder verwijderd worden. De tweede groep maakt gebruik van een roersysteem waarbij de noten allemaal samen geroerd en gedroogd worden.

3.1. Drogen in etages

Het kleinste toestel is van Feucht Obsttechnik. De ‘dryer mini’¹⁸ heeft twee etages van elk 40 l. Ideaal drogen de noten gedurende 48 uur. Er kan dus 40 l per 24u gedroogd worden. Het is ook mogelijk dit toestel verder uit te breiden met een extra kist van twee verdiepingen, totale hoogte is dan 1.1 m i.p.v. 0.7 m. Onderaan het droogtoestel is er een elektrische verwarming dat een constante luchtstroom van 36°C doorheen het toestel blaast.

Daarnaast heeft Feucht Obsttechnik ook een wat groter toestel: ‘dryer maxi’¹⁹. Dit toestel heeft drie verschillende etages. Gemiddeld kunnen er 1000 l noten per 24 uur gedroogd worden. De warme lucht wordt aangevoerd door een propaanwarmer.

Het derde, en grootste droogtoestel, van AMB Rousset is de ‘multi-lever dryer’²⁰. Dit toestel heeft twee tot vier verdiepingen (met een maximale totale hoogte tot 5.75 m). De hoeveelheid noten gedroogd per 24 uren is afhankelijk van welke afmetingen exact gekozen werden. De temperatuur is instelbaar tussen de 30 en 36°C. Verder is er in dit toestel naast het drogen in etages ook een constante beweging van de noten, wat zorgt voor een uniformere droging.

Gelijkaardig heeft machinebouwer Chianchia ook een toestel ‘Essiccatoio a piani’²¹. Dit toestel heeft altijd drie verdiepingen, waarvan het bovenste variabel in hoogte is. De snelheid van drogen hangt af van de hoogte van het bovenste verdiep.

3.2. Drogen met roersysteem

Voor het drogen met een roersysteem zijn er verschillende modellen van de ‘Solar 2000’ van Chianchia. Deze zijn weergegeven in tabel 5.

Naam	Afmetingen	Werksnelheid	Foto
Q7 Q10 Q20 Q30 Q50	1.6x1.4x2.2 m 2.2x1.9x2.4 m 2.5x2.0x3.0 m 2.5x2.0x3.6 m 3.3x2.5x4.0 m	0.7 ton per 24u 1.0 ton per 24u 2.0 ton per 24u 3.0 ton per 24u 5.0 ton per 24u

Tabel 5. Solar 2000 (Chianchia.it)

Verder is er het toestel van nuttechnology.com ‘dryer for inshell walnuts’²². Deze heeft een capaciteit 2000 l per 24 uren.

4. Kalibreren

Zowel voor de noten die gekraakt worden als de noten die in dop verkocht worden, is de volgende stap kalibratie. Voor het kraken is dit belangrijk om het kraaktoestel zo nauwkeurig mogelijk af te kunnen stellen. Voor verkoop is het belangrijk om te kalibreren aangezien er verschillende verkoopsprijzen van toepassing zijn naargelang de grootte; zo kunnen grote walnoten duurder verkocht worden.

Een eenvoudig toestel voor het kalibreren is de ‘hand stencil’²³ van de firma Feucht Obsttechnik. De acht meest voorkomende maten zitten in deze template. Uiteraard is deze methode eerder geschikt als snelle indicator dan voor het kalibreren van grote hoeveelheden noten. Een andere eenvoudige methode, ook van feucht obsttechnik, is de ‘calibration sieve’²⁴. Dit is een soort zeef die op verschillende bakken geplaatst wordt. Hierbij kunnen de noten in drie verschillende groottes gesorteerd worden: 28/30/32 mm voor walnoten en 14/16/18 mm voor hazelnoten. Een tweede ‘calibration sieve’²⁵ is ook beschikbaar bij nuttechnology.com.

Voor grotere hoeveelheden heeft Feucht Obsttechnik ook enkele kalibratiemachines. Als eerste is er de ‘washing and calibration machine’²⁵ die zoals daarnet besproken mits het veranderen van een wisselstuk ook als kalibratietoestel gebruikt kan worden. Dit toestel kalibreert tot 150 kg walnoten per uur. Hierbij kunnen de walnoten maximaal in twee verschillende groottes gesorteerd worden: 28/30 of 30/32. Daarnaast is er de ‘Mini/standard cyclindrical sizing sieve’²⁶ van AMB Rousset die gebruikt kan worden voor het kalibreren van hazelnoten, walnoten en kastanjes. De mogelijke diameters zijn tussen de 1.0 en 3.6 cm. Vier verschillende types zijn verkrijgbaar, zie tabel 6.

Tabel 6. Cyclindrical calibration machine (AMB-Rousset.com).

Als laatste voorstel is er de ‘line calibrator’²⁸ van nuttechnology.com. Dit toestel is geschikt om alle types van noten zoals walnoten, hazelnoten, kastanjes en amandelen te sorteren met diameters tussen 5 en 50 mm. De werksnelheid is ongeveer 150 kg per uur maar uiteraard afhankelijk van het noottype.

5. Kraken

Na het kalibreren kunnen de noten gekraakt worden. Deze stap wordt zeker niet door iedere teler uitgevoerd. Indien deze toch uitgevoerd wordt, dan is het belangrijk deze zo secuur mogelijk uit te voeren. Dit omdat de prijs van de walnoten sterk afhankelijk is van de grootte van de kern. Zo zijn halve kernen meer waard dan kleinere stukjes kern. Hoe beter en nauwkeuriger de kraker afgesteld kan worden, hoe beter de noten gekraakt zullen zijn. Daarnaast is het bij hazelnoten ook belangrijk om aandachtig de vorm van de noot te bekijken. Zo zijn er ronde hazelnoten, welke makkelijker machinaal te kraken zijn, maar ook langwerpige hazelnoten. Deze laatste zijn moeilijker machinaal te kraken. Het is aan te raden de machinebouwer extra te bevragen naar ervaringen hieromtrent. Wel kan er meegegeven worden dat zeker voor hazelnoten de markt vele malen groter is voor de gepelde noten. Daarom is het wel aan te raden dat hazelnoottelers de stap van het kraken ook zelf uitvoeren. Praktijkervaring leert ook dat het aangeraden is om de hazelnoten voor het kraken nog eens extra te drogen. Zo springen de schaaldelen beter uit elkaar tijdens het kraken.

Verschillende types van notenkrakers zijn verkrijgbaar. Zo is er een hele reeks aan eenvoudige toestellen zonder aandrijving te vinden. Enkele voorbeelden zijn te vinden in tabel 7.

Naam Afmetingen Werksnelheid Foto Wal man small  (Feucht-Obsttechnik.de) 0.2x0.1x0.4 m 15 kg/u Wal man (Feucht-obsttechnik.de) 0.3x0.3x0.6 m 30 kg/u Walnut cracker (Nut-ricious.com) Niet beschikbaar. Niet beschikbaar. P80 Comby (Chianchia.it) 1.3x0.6x0.7 m Niet beschikbaar. Sgusciatrice manual (Chianchia.it) 0.5x0.3x0.2 m Niet beschikbaar. Sgusciatrice P80 (Chianchia.it) 0.5x0.3x0.4 m 25 kg/u

Tabel 7. Eenvoudige notenkrakers (verschillende machinebouwers).

Uiteraard zijn er nog andere eenvoudige krakers te vinden op het internet. Het grootste nadeel aan dit type toestellen is dat de werksnelheid vrij beperkt is en dat in de meeste gevallen achteraf de schalen en kernen nog moeten gesorteerd worden.

Een ietwat groter toestel is de ‘micro walnut cracker (CA1)’²⁹ van AMB Rousset. Dit toestel vereist geen kalibratie op voorhand en kan tot 30 kg noten per uur verwerken. Dit toestel kan gecombineerd worden met een blazer om de kernen weg te blazen zodat er achteraf niet langer gesorteerd moet worden. De verschillende types van blazers worden in sectie 6 verder besproken. Ook van AMB Rousset is de ‘junior walnut cracker (CA3)’³⁰. Dit toestel heeft een maximale werksnelheid van 100 kg per uur maar vereist wel kalibratie van de noten op voorhand. Opnieuw is het aan te raden dit toestel te combineren met een blazer om de kernen van de schalen te sorteren.

Naast de notenkrakers van AMB Rousset zijn er ook nog andere grotere toestellen beschikbaar. Zo heeft nuttechnology.com ook verschillende toestellen. Als eerste zijn er de ‘electrical walnut cracker: optima 1’³¹ en ‘electrical walnut cracker: optima 2’³². Deze hebben respectievelijk een werksnelheid van 50 en 70 kg/u. Beiden vereisen kalibratie op voorhand en zijn bruikbaar voor zowel walnoten als hazelnoten. Op beide toestellen is er een garantie van één jaar.

Verder heeft nuttechnology.com ook nog een ander type toestel ‘walnut cracking machine’ met drie verschillende varianten. Deze zijn te vinden in tabel 8. Voor alle varianten is geen kalibratie op voorhand nodig. Wel zijn deze toestellen enkel bruikbaar voor het kraken van walnoten.

Naam Afmetingen Werksnelheid Foto Type 1 0.9x0.6x1.4 m 50 kg/u Type 2 0.9x0.6x1.8 m 100 kg/u Type 3 0.9x1.0x1.7 m 200 kg/u

Tabel 8. Walnut cracking machine (nuttechnology.com).

De firma Chianchia heeft naast de reeds besproken kleine krakers ook grotere krakers, specifiek voor hazelnoten, zoals de ‘sgusciatrice per nocciole P80 super’³³ welke geschikt is voor kleine tot middelgrote hoeveelheden noten. Het toestel kraakt de noten met behulp van een rollersysteem. Verder zijn er ook de toestellen ‘sgusciatrice P250’³⁴ en ‘sgusciatrice P300’³⁵; beide kunnen tot 70 kg noten per uur kraken. Opnieuw is het belangrijk dat de noten op voorhand gekalibreerd worden.

De firma shellingmachines.com heeft de toestellen ‘TK01: hazelnut cracking and shelling machine’³⁶ voor het kraken van hazelnoten enerzijds en het toestel ‘HT-1: walnut cracking machine’³⁷ voor walnoten anderzijds. De hazelnootkraker heeft een werksnelheid van maximaal 400 kg/. De walnootkraker heeft een werksnelheid van maximaal 300 kg/u waarbij de walnoten best gekalibreerd werden op voorhand.

6. Schalen verwijderen

Na het kraken van de noten moeten de kernen in de meeste gevallen nog gescheiden worden van de schalen. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van blazers of zeeftoestellen.

Voorbeelden van verkrijgbare blazers, bij Feucht Obsttechnik en AMB Rousset, zijn de ‘Shell remover’, ‘blower 400’ en ‘blower 800’. Ideaal worden deze net naast de reeds besproken ‘nutcracker Junior’ geplaatst. Uiteraard zijn de ook al reeds besproken ‘Blower 1500’ en ‘Blower 3100’ (voorreiniging) ook dubbel inzetbaar. In tabel 9 zijn deze meer in detail besproken.

Naam Afmetingen Werksnelheid Foto Shell remover 0.5x0.5x0.8 m n.v.t. Empty shell removal blower 400 0.5x0.6x1.1 m 50 – 70 kg/u Empty shell removal blower 800 0.9x0.7x2.4 m 50 – 200 kg/u Empty shell removal blower 1500 0.9x0.9x2.4 m 1500 kg/u Empty shell removal blower 3100 1.6x1.1x4.1 m 3000 kg/u

Tabel 9. Empty shell removal blowers (AMB-rousset.com).

Een ander toestel dat de kernen van de schalen sorteert met behulp van een blazer is de ‘machine for separating kernel from shell’³⁸ van nuttechnology.com. Dit toestel kan tot 100 kg noten per uur verwerken.

Het tweede type toestellen voor het uitsorteren van de kernen zijn zeeftoestellen. Deze zijn van verschillende firma’s beschikbaar en worden hier tezamen weergegeven in tabel 10.

Naam Afmetingen Werksnelheid Foto Vibration sieve for walnut halves (Feucht-obsttechnik.de) 1.7x0.7x0.8 m 100 kg/u Vibrating sieve with aspiration (Nuttechnology.com) 2.6x1.6x1.8 m 200 kg/u 2.2x3.6x1.6 m 300 kg/u 2.2x3.6x1.6 m 500 kg/u 2.2x3.8x1.7 m 1000 kg/u Hazelnut gravity separator (Shellingmachines.com) 3.2x0.9x1.6 m 1000 kg/u (ook voor walnoot) FL-01: Separating walnut machines (Shellingmachines.com) 2.4x0.8x1.6 m 300 kg/u (ook voor hazelnoot)

Tabel 10. Zeeftoestellen (verschillende machinebouwers).

De ‘vibrating sieve with aspiration’ sorteert niet enkel de kernen van de schalen maar ook de kernen volgens grootte. Er wordt onderscheid gemaakt tussen volledige, 1/2, 1/4, 1/8 en kruimels van de kernen.

Soms blijven bij de hazelnoten vezels aan de kernen hangen waardoor de schalen zich minder vlot laten scheiden van de kernen. Indien dit het geval is, is het aan te raden om een extra handeling uit te voeren. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een trommel die de kernen en schalen van elkaar schudt. Een extra kost, maar het levert wel een schoner finaal product op. Uiteraard is dit opnieuw afhankelijk van het ras en de bedrijfsspecifieke situatie.

7. Walnoten: sorteren kernen

Nadat de kernen van de schalen gesorteerd zijn, is het in sommige gevallen en afhankelijk van de afzetmarkt, aan te raden om de kernen van de walnoten verder te sorteren. Dit omdat er sterke prijsverschillen, en andere afzetmarkten zijn, naar gelang de volledigheid van de kern. De prijs voor halve kernen ligt een pak hoger dan de prijs voor kleinere stukken van de kern. Uiteraard moet hier opnieuw een persoonlijke afweging gemaakt worden of het de investering in een extra machine (of evt. de tijdsbesteding door het manueel uit te voeren) opweegt tegen de extra winst.

Toestellen die hiervoor gebruikt kunnen worden, zoals deze van nuttechnology.com, zijn hierboven reeds besproken. Verder kunnen sorteerbanden gebruikt worden. Deze zijn in vele maten bij verschillende firma’s beschikbaar. Enkele voorbeelden zijn in tabel 11 gegeven.

Naam	Afmetingen	Foto
Inspection table (AMB-rousset.com) https://www.amb-rousset.com/en/cracking/inspection-table/	Verschillende types: lengte tot 2 tot 3 m
Belt inspection table (Nuttechnology.com) https://nuttechnology.com/product/belt-inspection-table/?currency=EUR	5.2x0.6x2.0 m
Nastro in piano con piste laterali (Chianchia.it) http://show.chianchia.it/index.php?id_product=95&controller=product	2.8x0.9x0.8 m
Nastro di cernita in piano (Chianchia.it) http://show.chianchia.it/index.php?id_product=60&controller=product	2.5x0.6x0.7 m

Tabel 11. Voorbeelden van sorteerbanden (verschillende machinebouwers).

8. Een totaalbeeld: twee concrete voorbeelden

Om alles wat concreter te maken en een totaalbeeld te schetsen, presenteren we in dit laatste luik twee fictieve bedrijven. Daarbij bekijken we de investeringskost om de noten te oogsten en tot een gekraakte noot te komen. We gaan er van uit dat de noten op een natuurlijke manier, dus zonder groene schil, van de boom vallen en dan geoogst worden. Er wordt opnieuw geen rekening gehouden met het verpakken van de noten na het kraken.

Het eerste fictieve bedrijf is representatief voor een kleine ondernemer met een beperkte hoeveelheid noten. Dit bedrijf wil een aantal hulpmiddelen aankopen om de noten zelf te kunnen kraken maar wil geen groot budget spenderen. Het tweede bedrijf heeft een grotere hoeveelheid noten dat het per jaar wil verwerken en ook een groter budget om te investeren in machines.

Graag herhalen we nog dat het hier om fictieve voorbeelden gaat en vereenvoudigde berekeningen. Er wordt geen rekening gehouden met extra leveringskosten en de prijzen zijn excl. BTW. De prijzen zijn de actuele prijzen in de periode februari-maart 2022. Het blijft dus belangrijk om jezelf goed te informeren en na te gaan of de verschillende toestellen goed op elkaar afgesteld kunnen worden.

8.1. Bedrijf 1: kleine hoeveelheden noten – beperkte investeringskost

Hier gaat het om een klein bedrijf dat een minimale uitrusting koopt om toch gekraakte noten te kunnen aanbieden aan zijn klanten. Voor de verschillende stappen tijdens het proces wordt hier de goedkoopste optie getoond.

Al deze toestellen, uitgezonderd de Roll-Blitz, zijn van de firma Feucht-Obsttechnik. De totale kost is 1.998 euro, dit is dus de minimale investeringskost dat gemaakt moet worden indien een teler ook wil gaan kraken. Uiteraard kan hier opnieuw de opmerking geplaatst worden dat sommige van deze toestellen vervangen kunnen worden door zelfgemaakte constructies. Merk op dat hier wel nog steeds redelijk wat handelingen manueel uitgevoerd moeten worden. Dit is verre van een volledig geautomatiseerd proces.

8.2. Bedrijf 2: grote hoeveelheden – grote investeringskost

Het tweede fictief bedrijf wil grote hoeveelheden noten snel en efficiënt kunnen verwerken, hiervoor heeft het een groot beschikbaar budget om te investeren in machines. Er werden niet enkel grotere machines gekozen, maar ook een extra toestel om na het kraken om de schalen van de kernen te verwijderen. Dit toestel wordt gevolgd door een sorteerband om de noten vlot manueel te sorteren op volledige, halve of kwart noten.

Nu is de totale investeringskost 76.500 euro. Aangezien niet alle prijzen gekend zijn, zijn nog niet overal de duurste machines gekozen. Daarnaast werd hier ook geen rekening gehouden met het gebruiken van kiepmachines tussen de toestellen om alles nog meer te automatiseren. Ook worden toestellen van verschillende firma’s gecombineerd, iets wat in de praktijk minder aan te raden is aangezien deze ook minder efficiënt op elkaar afgesteld zijn.

9. Overzicht

9.1. Oogsten

Zie kennisfiche: Kennisfiche: oogst van noten: "welke methoden en machines?".

9.2. Wassen

9.2.1. Voorreinigen

9.2.2. Wassen

A) Wassen zonder schillen

B) Wassen met schillen

Continue was- en schilmachines

Discontinue was- en schilmachines

9.3. Drogen

Drogen met verschillende etages

Drogen met roersysteem

9.4. Kalibreren

9.5. Kraken

9.6. Schalen verwijderen

9.6.1. Blaastoestellen

9.6.2. Zeeftoestellen

9.7. Sorteerbanden

Referenties

• Vincent Turkelboom, persoonlijke communicatie, maart-april 2022
• Rieky en Harm Tuenter, persoonlijke communicatie, april 2022
• Chianchia.it, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022

• AMB-Rousset.com, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022
• Feucht-Obsttechnik.de, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022
• Food-machines.org, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022
• Nuttechnology.com, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022
• Nutmec.com, persoonlijke communicatie, februari-maart 2022

• Veld4, persoonlijke communicatie, februari-april 2022
• Crawford, M. (2016). ISBN:9780857843937 How to grow your own nuts.
• Wertheim, S. J. B. & Baltissen, A. H. M. C. T. (2020). ISBN:9789082231540 De teelt van hazelnoten.
• Oosterbaan, A. (2015). ISBN:9789462330672 Walnoot+, een boom voor iedereen.