Informatiefiche Factsheet Voedselbossen

Kunnen voedselbossen rendabel zijn?

Het doorrekenen van de kosten en baten van een voedselbos is geen eenvoudige opgave. De complexiteit van het design en het scala aan mogelijke eindproducten en diensten maken het vaak lastig om de kosten en baten helder in beeld te brengen. Om dit onderwerp duidelijk en op een toegankelijke wijze over te brengen naar degenen die zich nieuw in de voedselboswereld bevinden, is een factsheet ontwikkeld. Voor deze factsheet is een fictief scenario (voedselboscase) ontwikkeld op basis van het ontwerp en de afzetmogelijkheden van Eetbos Deinze. Het doel van de factsheet is om inspirerend te werken en de lezer een inkijk te geven in factoren, zoals afzet, verwerking en verbredende activiteiten in het voedselbos en hoe deze factoren de rendabiliteit van het fictieve voedselbos kunnen beïnvloeden.

Factsheet Voedselbossen

Deze Factsheet Voedselbossen schetst een beeld van een landbouwer die een deel van zijn perceel (0,8 ha permanent gemaaid grasland) omvormt tot voedselbos met diverse vruchtdragende, stikstoffixerende en mineraalopbouwende soorten. Het gesimuleerde voedselbos is fictief, maar de invulling, afzetmogelijkheden, etc. voor het voedselbos is in samenspraak met 3 Vlaamse voedselbosboeren en onderzoekers gekozen, zodat een zo realistisch mogelijke case kan worden voorgesteld. Het ontwerp is grotendeels gebaseerd op de experimentele site van Eetbos Deinze. Qua afzetmogelijkheden worden verse en verwerkte producten verkocht in de kleine hoevewinkel. Onder verbredende activiteiten vallen het geven van rondleidingen en workshops, waarbij workshops niet in het basisscenario staan. Andere gemaakte assumpties worden beschreven op pagina 3 t/m 6 in de factsheet.

Een kosten-batenanalyse: wat houdt het in?

Voor het fictief voedselbos werd een partiële bedrijfseconomische analyse uitgevoerd. Dit betekent dat enkel de kosten en baten die veranderen door de omschakeling naar het voedselbos in rekening werden gebracht, zoals de kosten voor de aanleg en het beheer van de bomen en struiken, het bouwen van een schuur (voor de hoevewinkel en evt. workshopruimte), de verwerking door externen, enzovoort. Hieronder vallen dus geen kosten voor pacht, landbouwwerktuigen, bedrijfswagens en/of bestelbussen die al aanwezig waren op het bedrijf. Uitspraken over rendabiliteit (beschreven door de netto huidige waarde (NHW), de interne opbrengstvoet (IR) en het terugverdienjaar) slaan dus alleen op de rendabiliteit van de 0,8 ha voedselbos (niet het volledige landbouwbedrijf). Het gebruikte model is financieel van aard: enkel echte inkomsten en uitgaven werden in rekening gebracht, waarbij alle kosten en baten worden weergegeven exclusief BTW. Afschrijvingen werden niet opgenomen in het model. Aan eigen arbeid (verricht door de landbouwer) werd een kost (bruto uurloon) toegekend. Cijfermateriaal dat werd opgenomen in het model is afkomstig van verschillende publicaties, online bronnen, bestaande modellen, interviews, en persoonlijke communicatie met voedselbosboeren en andere actoren. Bepaalde cijfers (voornamelijk specifieke arbeidstijden en biofysische opbrengsten) blijven onzeker, omdat ze niet goed gekend of variabel zijn; verder onderzoek is nodig om nauwkeurigere data te bekomen. Het voorbeeld in de factsheet is dus bedoeld als inspiratie en dient het advies van experts niet te vervangen. Het is mogelijk om de tool INTACT (via de Agroforestry Planner) uit te proberen om een inschatting te maken van de rendabiliteit van jouw agroforestry ontwerp of plan. Bespreek de mogelijkheden met je boekhouder of adviseur.

Wil je de factsheet liever in het Engels lezen? Klik dan op: Factsheet Food Forests